Трампын шийдвэр Монголд хэрхэн нөлөөлөх вэ

Монгол, Хятадын уур амьсгалын өөрчлөлт, эрчим хүчний технологи, инновацын төвийн үүсгэн байгуулагч, Хятад судлаач, эдийн засагч Ч.Сумъяагийн нийтлэлийг хүргэж байна.

Трамп өнгөрсөн шөнө улс орнуудад татварын тариф тогтоосон. Монголд 10 хувийн тариф тогтоосон байна. Энэ нь Монголын эдийн засагт хэрхэн нөлөөлөх вэ?

Тарифын Нөлөөлөл

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Трампын саяхан зарласан 10% тариф Монголын АНУ-д экспортлох барааны өртгийг нэмэгдүүлнэ. Энэ нь голчлон cashmere бүтээгдэхүүн, самар, вольфрам хүдэр зэрэг Монголын гол экспортын бараанд нөлөөлнө. 2023 онд Монголын АНУ-д экспорт $29.9 сая байсан бөгөөд энэ нь нийт экспортын ($14.3 тэрбум) бага хэсэг боловч, тодорхой салбаруудын орлого, ажлын байрны алдагдалд нөлөөлж болзошгүй. Гэхдээ АНУ нь Монголын гол худалдааны түнш биш тул нөлөөлөл хязгаарлагдмал байна.

Шууд Бус Нөлөөлөл

Глобал худалдааны татварт хариу арга хэмжээ авснаар Монголын эдийн засагт шууд бус нөлөөлөл гарах магадлалтай, ялангуяа уул уурхайн салбарт, учир нь Монголын эдийн засаг ихээхэн хамааралтай. 2025 онд 6% өсөлтөөр тооцоолсон эдийн засгийн өсөлт буурах эрсдэлтэй.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп 2025 оны 4-р сарын 2-нд “Fair and Reciprocal Plan” хүрээнд гадаад худалдааны татварыг нэмэгдүүлэх тухай зарласан бөгөөд энэ нь бүх улсад 10% тариф ногдуулахыг хамарна. White House Fact Sheet мэдээлснээр, энэ тариф 2025 оны 4-р сарын 5-ны 12:01 EDT-ээс эхэлнэ. Монголын хувьд энэ тарифын нөлөөллийг дэлгэрэнгүй судлахын тулд Монголын АНУ-тай худалдааны харилцааг шинжилсэн.

Монголоос АНУ руу хийх экспорт

2023 оны байдлаар, Монголын АНУ-д экспорт $29.9 сая байсан бөгөөд гол бүтээгдэхүүнүүд нь:

Бусад самар: $17.7 сая

Knit Sweaters: $4.1 сая

Вольфрам хүдэр: $3.95 сая

Тарифын Шууд Нөлөөлөл

10% тариф нь Монголын АНУ-д экспортлох барааны өртгийг 10%-аар нэмэгдүүлнэ, ингэснээр АНУ-ын худалдан авагчид илүү хямд өрсөлдөгчдийг сонгох магадлалтай. Жишээ нь, cashmere бүтээгдэхүүн, вольфрам хүдэр зэрэг салбаруудын орлого буурах магадлалтай.

Шууд Бус Нөлөөлөл

Глобал худалдааны татварт хариу арга хэмжээ авснаар Монголын эдийн засагт шууд бус нөлөөлөл гарах магадлалтай. World Bank мэдээлснээр, Монголын эдийн засаг уул уурхайн салбарт ихээхэн хамааралтай бөгөөд 2025 онд 6% өсөлтөөр тооцоолсон. Гэхдээ АНУ-ын тарифын улмаас глобал худалдааны саатал гарахад Монголын гол экспортын зах зээлд нөлөөлж болзошгүй. Жишээ нь, Хятад, Оросын худалдааны хариу арга хэмжээ АНУ-тай харилцаанд нөлөөлж, Монголын экспортын эрэлтийг бууруулж болно.

Эдийн Засгийн Төсөөлөл

Asian Development Bank мэдээлснээр, 2025 онд Монголын эдийн засгийн өсөлт 6% байх төлөвтэй, уул уурхайн салбарын өсөлтөөр хөтөлбөрлөгдөнө. Гэхдээ тарифын нөлөөлөл нь энэ өсөлтийг бууруулж, тодорхой салбаруудын орлогыг буй болгоно. CSIS мэдээлснээр, АНУ-ын тарифын улмаас глобал эдийн засгийн өсөлт 0.2-0.3%-аар буурах магадлалтай, энэ нь Монголын экспортын зах зээлд нөлөөлнө.

Дүгнэлт

Тарифын нөлөөлөл Монголын эдийн засагт бага зэрэг сөрөг, голчлон АНУ-д экспортлох салбаруудын орлогыг бууруулна. Гэхдээ Монголын гол худалдааны түншүүдэд хамааралтай тул шууд бус нөлөөлөл илүү чухал болж болно. Глобал худалдааны саатал гарахад Монголын эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөх магадлалтай.